Gdy święto wypada w sobotę, pracodawca musi udzielić dodatkowego dnia wolnego w tym samym okresie rozliczeniowym. Z czego wynika ta zasada? Co grozi za nieudzielenie dodatkowego wolnego?
W 2021 r. Boże Narodzenie wypada w sobotę. Wobec tego pracownicy mają prawo do dodatkowego dnia wolnego. Ten obowiązek wynika z zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. W związku z tym pracownicy zatrudnieni przez średnio 5 dni w tygodniu mają prawo do dodatkowego dnia wolnego za święto w sobotę, nawet jeśli wówczas nie mieli zaplanowanej pracy.
Przypomnijmy, że osobom niezdolnym do pracy, przebywającym na zwolnieniu lekarskim, powyższa zasada nie dotyczy.
Zawsze w tym samym okresie rozliczeniowym
Dodatkowy dzień wolny musi być udzielony w tym samym okresie rozliczeniowym. Przeważnie w zakładach pracy obowiązuje jednomiesięczny okres rozliczeniowy. W tych firmach dodatkowy dzień wolny za 25 grudnia należy udzielić pracownikom w grudniu. Wolne, rekompensujące święto, nie może być udzielone ani miesiąc wcześniej, ani miesiąc później.
Pracodawca może wyznaczyć dzień wolny do odbioru odgórnie dla wszystkich pracowników w tym samym terminie. Może to również zrobić w uzgodnieniu z pracownikiem. Udzielenie przez pracodawcę dnia wolnego w indywidualnie wybranym przez pracownika terminie zależy jedynie od dobrej woli przełożonego.
Należy bezwzględnie pamiętać, że nie ma możliwości, aby udzielać wolnego dnia „na raty” – np. w godzinach, skracając dobowy czas pracy (pracując np. po 2 godziny krócej przez 4 dni). Pracodawca powinien również zadbać o odpowiednie oznaczenie odbioru dnia wolnego w ewidencji czasu pracy.
Przepisy prawa pracy nie pozwalają na udzielenie dnia wolnego za święto w sobotę w innym okresie rozliczeniowym, nawet na pisemny wniosek pracownika. Byłoby to sprzeczne z zasadami rozliczania czasu pracy. Takie działanie zaburzyłoby rozliczenie przekroczeń średniotygodniowych. Ponadto, w myśl zasady o przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, w pierwszej kolejności zawsze należy udzielić dnia wolnego za pracę w sobotę. Rekompensata finansowa jest możliwa jedynie w skrajnych przypadkach – np. gdy pracownik jest niezdolny do pracy i przebywa na zwolnieniu lekarskim i nie ma możliwości, aby udzielić mu dnia wolnego za pracę w sobotę.
Tak, jak wskazaliśmy wcześniej, osoby przebywające na zwolnieniach lekarskich nie muszą odbierać dnia wolnego za pracę w sobotę. Wobec tego należy wywnioskować, że w przypadku święta przypadającego w sobotę, nie mogą mieć miejsca żadne skrajne przypadki, które usprawiedliwiały nieudzielenia dodatkowego dnia wolnego.
Jeśli natomiast okaże się, że pracownik nie odbierze dnia wolnego za pracującą sobotę, musi uzyskać rekompensatę finansowa. Są to: wynagrodzenie za czas przepracowany oraz dodatek 100% za przekroczenie średniotygodniowe. Niemniej jednak, nieudzielenie dnia wolnego za święto wypadające w sobotę i wypłacanie za nie nadgodzin traktowane jest przez ustawodawcę jako wykroczenie przeciwko prawom pracowniczym. Jest ono karane grzywną w wysokości od tysiąca do 30 tysięcy złotych.
