Kodeks pracy daje ciężarnym pracownicom gwarancję zatrudnienia. Oznacza to, że pracodawca nie może wręczyć wypowiedzenia kobiecie w ciąży. W przypadku, gdy ma ona umowę na czas określony, pracodawca musi przedłużyć jej umowę przynajmniej do dnia porodu.
Pracodawca nie może również wypowiedzieć umowy o pracę pracownicy przebywającej na urlopach macierzyńskim, rodzicielskim lub wychowawczym. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której istnieją przesłanki do rozwiązania umowy o pracę z ciężarną (lub świeżo upieczoną mamą) bez zachowania okresu wypowiedzenia czy też likwidacja lub upadłość zakładu pracy. A co z ochroną po powrocie z urlopu macierzyńskiego?
Obniżenie etatu po urodzeniu dziecka
Kobieta powracając z urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, staje się utytułowana do skorzystania z bezpłatnego urlopu wychowawczego. Mając to prawo, ma również możliwość złożenia wniosku o obniżenie wymiaru etatu. Mówi o tym artykuł 1867 § 1 Kodeksu pracy, który brzmi:
„Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.”
Wniosek należy złożyć 21 dni przed planowanym wykonywaniem pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy.
W obniżonym wymiarze czasu pracy można pracować maksymalnie 35 miesięcy, czyli tyle ile najwięcej może trwać urlop wychowawczy.
Kobieta nie musi decydować się na zmniejszenie etatu od razu po powrocie z urlopu macierzyńskiego (lub rodzicielskiego). Może to zrobić do momentu ukończenia przez dziecko 6 roku życia.
Korzyści wynikające z obniżenia etatu
W praktyce kobiety najczęściej decydują się na obniżenie wymiaru czasu pracy do 7/8. Jeśli kobieta ma jednocześnie prawo do przerwy na karmienie dziecka piersią – czyli dwóch półgodzinnych przerw wliczanych do czasu pracy – może zmniejszyć swój wymiar czasu pracy do 6 godzin dziennie (mając płacone za 7 godzin).
Co można zyskać obniżając swój wymiar czasu pracy?
Z odpowiedzią przychodzi art. 1868 § 1 Kodeksu pracy:
„Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o:
2) obniżenie wymiaru czasu pracy – do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy.”
Powyższy przepis też nie chroni jednak przed zwolnieniem dyscyplinarnym i zwolnieniem spowodowanym likwidacją zakładu pracy lub jego upadłością oraz likwidacją stanowiska pracy (w ramach zwolnień urlopowych).
