Helsińska Fundacja Praw Człowieka bije na alarm. Przez przepisy tarczy antykryzysowej, osoby przybywające na zasiłkach chorobowych, otrzymali zaniżone świadczenia. Jej przedstawiciele domagają się od Resortu Pracy wyrównania zasiłków dla tych, którzy zostali poszkodowani przez przepisy antycovidowe.
Przedsiębiorcy w ramach tarcz antykryzysowych otrzymali rządową pomoc, aby uchronić miejsca pracy. Były dwie możliwości. Jedna z nich zakładała wysłanie pracowników na przestój pracowniczy i obniżenie im wynagrodzenia maksymalnie do kwoty pensji minimalnej. Natomiast druga opcja polegała na obniżeniu wymiaru czasu pracy pracowników. O ile, jedyną konsekwencją dla pracownika na przestoju, było niższe wynagrodzenie, to zmiana etatu sprawiała również zmniejszenie wymiaru urlopu wypoczynkowego oraz, w niektórych przypadkach, obniżenie podstawy wymiaru zasiłku.
Podstawa zasiłku a zmiana etatu
Zgodnie z przepisami tzw. ustawy zasiłkowej podstawę wymiaru zasiłku ustala się biorąc pod uwagę średnie wynagrodzenie sprzed 12 miesięcy poprzedzające niezdolność do pracy. Zasada ta nie ma zastosowania, gdy dochodzi do zmiany etatu. Wtedy należy ustalić ją na nowo.
Więcej na temat obniżenia podstawy zasiłku pisaliśmy tutaj. Przypomnijmy jedynie krótko, że do obniżenia podstawy zasiłku może w praktyce dojść w trzech przypadkach:
- gdy niezdolność do pracy powstała po zmianie etatu;
- gdy zmiana etatu nastąpiła w trakcie niezdolności do pracy;
- gdy po zmianie etatu doszło do zmiany tytułu świadczenia – np. z zasiłku chorobowego na zasiłek macierzyński.
W powyższych przypadkach podstawę wymiaru zasiłku ustala się na nowo. Należy wtedy wziąć pod uwagę zmienione wynagrodzenie obowiązujące dla nowego etatu.
Najbardziej poszkodowane świeżo upieczone matki
Na kwestię zaniżonych zasiłków zwróciła uwagę Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Jej zdaniem rząd nie przewidział, że nowe regulacje drastycznie zaniżą świadczenia chorobowe. Jak tłumaczą eksperci związani z HFPC – W rezultacie podstawa wypłaty dla takiego pracownika zasiłku może być niższa nawet o kilka lub kilkanaście tysięcy złotych. To poważny problem dla tysięcy osób, które korzystają z zasiłku macierzyńskiego, opiekuńczego czy chorobowego, a były zatrudnione w przedsiębiorstwach, które skorzystały z tarcz antykryzysowych” – zauważa Marcin Wolny, prawnik HFPC.
Ponadto HFPC zwraca uwagę, że w związku z tak skonstruowanymi przepisami doszło również do naruszenia przepisów Konstytucji RP. W szczególności: zasady ochrony zaufania jednostek do państwa (art. 2 Konstytucji) oraz prawa jednostki do zabezpieczenia społecznego (art. 67 Konstytucji). HFPC w piśmie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przywołuje również wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczący zasady wzajemności, która odnosi się do konstrukcji polskiego systemu zabezpieczeń społecznych. Ma to związek z zasadą proporcjonalności między wysokością opłacanych składek a wysokością świadczeń.
Resort zapowiedział, że pracuje nad zmianami dotyczącymi wyrównania świadczeniobiorcom zaniżonych zasiłków. Kształt przepisów, a także data ich wejścia w życie nie jest jeszcze znana.
